Het is koud buiten en je gaat op stap. Natuurlijk neem je een jas mee, want je wilt niet ziek worden. Je wandelt de discotheek binnen, strompelt richting de garderobe, haalt netjes 1 euro uit je zak en geeft je jas aan de vrolijke mevrouw achter de desk. En dan zie je het. Een bordje met de tekst: de directie stelt zich niet aansprakelijk voor verlies of diefstal van uw eigendommen. Zijn we nu klaar? Heb je simpelweg pech als jouw jas aan het eind van de avond opeens weg is?

Het uitsluiten van aansprakelijkheid gebeurt veelal in de algemene voorwaarden van een organisatie en wordt ook wel het exoneratiebeding genoemd. Dit lijkt een eenvoudige en snelle manier voor de directie om haar aansprakelijkheid  te beperken of misschien zelfs volledig uit te sluiten. Ze hoeven dan immers niet met iedere klant opnieuw een overeenkomst te sluiten. Op deze manier probeert de directie bepaalde bepalingen onmiddelijk te laten doorwerken op haar klanten vanaf het moment dat zij gebruik maken van haar diensten. Ze mogen een dergelijk beding opnemen op basis van partijautonomie (contractsvrijheid), maar het is de vraag of dit beding juridisich stand kan houden.

Als klant ben jij tegenover de discotheek dan ook de zwakkere partij. Je bent niet betrokken geweest bij de totstandkoming van de algemene voorwaarden en dit is ook een van de redenen waarom er van de uitgaansgelegenheid verwacht mag worden dat zij rekening houden met jouw gerechtvaardigde belangen. Wanneer jij jouw jas afgeeft bij een (betaalde) garderobe, dan heb je een bewaarnemingsovereenkomst met ze afgesloten en op basis daarvan mag jij verwachten dat het personeel aldaar jouw spullen goed en netjes behandelt. Boek 6 van ons Burgerlijk Wetboek heeft voor jou en mij geregeld dat bepalingen uit algemene voorwaarden niet onredelijk bezwarend mogen zijn. Het mag dus, in makkelijke bewoordingen, niet oneerlijk voor ons zijn. De wetgever probeert hiermee de zwakkere consument enige bescherming te bieden, omdat het exoneratiebeding wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn jegens consument.

Het uitsluiten van aansprakelijkheid staat op de zogenoemde grijze lijst, artikel 6:237 BW. Op deze lijst staan ‘verdachte’ algemene voorwaarden. Het is dan – juridisch gezien – aan de directie om aan te tonen dat dit wel degelijk eerlijk is voor de klant. Heeft de discotheek niet goed opgelet en is jouw jas gestolen? Dan is de kans aannemelijk dat zij een probleem hebben en wel degelijk aansprakelijk zijn. Uit deze uitspraak van rechtbank Utrecht blijkt ook dat het volledig uitsluiten van aansprakelijkheid via een simpel bordje zeker onredelijk bezwarend kan zijn. Het kan anders zijn als jij jouw jas gratis en voor niets ophangt aan een onbewaakte kapstok bij je lokale stamkroeg. Het kan dan je eigen verantwoordelijkheid zijn om op jouw jas te letten en de eigenaar hoeft niet altijd aansprakelijk te zijn als iemand anders er met jouw chique nieuwe mantel vandoor gaat. Dit hangt iedere keer af van de omstandigheden van het geval.

Let op: Heb je betaald voor de garderobe? Bewaar in dat geval altijd jouw betalingsbewijs/bonnetje. Dit is waarschijnlijk noodzakelijk als het gaat om de bewijslast. Zorg dus altijd dat je een bonnetje meekrijgt. Het helpt dan uiteindelijk ook als jij nog jouw aankoopbonnetje hebt van de jas die verdwenen is.

Er zijn meerdere situaties denkbaar waarin een organisatie vooraf haar volledige aansprakelijkheid uitsluit. Iedere situatie is echter anders en er valt een hoop te vertellen over dit leerstuk. We hebben hierboven gesproken over de situatie van een groot bedrijf tegen een kleine klant. Wanneer twee professionele partijen zaken met elkaar doen, kunnen de kaarten weer heel anders liggen. Zit je zelf in een lastige situatie en weet je niet waar je recht op hebt? Heb je meer vragen of wil je iets toevoegen aan dit stuk? Neem in die gevallen dan zeer zeker contact met mij op.