Dit is El Clásico, maar dan anders. Catalonië wil zelfstandigheid. Een eigen staat, los van Spanje. Maar hoe groot is de kans dat dit daadwerkelijk lukt? En waarom willen ze dit zo graag?

Het beheerst al dagen het nieuws: de Catalanen wilden een referendum organiseren om te stemmen over hun onafhankelijkheid. Hier was de Spaanse regering het nadrukkelijk niet mee eens en er werd dus ook gerechtelijk bepaald dat het referendum geen doorgang zou mogen vinden. De Catalanen trokken zich hier niets van aan en besloten om gewoon hun eigen gang te gaan. Allemaal naar de stembussen, dat was de boodschap. ‘Madrid‘ zag zich genoodzaakt om hard in te grijpen, tot grote verbazing van de rest van de wereld.

Maar waarom willen de Catalanen zo graag onafhankelijk zijn? Over het algemeen is Catalonië een welvarende regio. De economie draait goed, mede door de opbrengsten van het succesvolle toerisme. Het is een gebied waar vakantiegangers graag naar toe gaan. In andere regio’s in Spanje gaat het wat minder. Catalanen voelen zich bestolen: ze vinden dat er teveel geld naar ‘Madrid‘ gaat en zien te weinig investeringen in hun eigen regio. Als de macht in eigen handen is, zal het beter gaan met de regio. Dat is wat veel Catalanen een interessante gedachte vinden. Ook het verleden speelt een rol. Veel Catalanen zijn niet vergeten hoe dictator Franco vroeger optrad tegen de Catalaanse bevolking. Franco was nooit voorstander van een onafhankelijk Catalonië, met als gevolg hebbend een slopende burgeroorlog in de jaren 40. Separatisten gebruiken dit gevoelige onderwerp nu zeker ook als argument.

Vooral Barcelona is geliefd: niet alleen vanwege de stad, maar ook door het voetbal. Jarenlang domineerde de Catalanen het moderne voetbal en in het Spaanse voetbalelftal waren veel jongens te vinden van Catalaanse afkomst. Gerard Piqué, Jordi Alba, Cesc Fàbregas, Xavi, Carles Puyol en zelfs trainer Josep Guardiola zijn bekende voorbeelden. Al deze mannen voelen zich misschien nog wel meer Catalaans dan Spaans. Het is een trots volk met een eigen identiteit, taal en cultuur. Ze zijn anders, vinden ze, en een eigen volk verdiend volgens hen dan ook een eigen staat. Vergelijk het enigszins met Friesland in Nederland en Beieren in Duitsland.

Democratisch gezien hebben de Catalanen laten weten dat ze onafhankelijk willen zijn: 90% van de getelde stemmen was vóór onafhankelijkheid. Maar wanneer ben je nu een ‘staat‘? Daarvoor zijn er ‘politiek gezien’ een paar criteria. Allereerst dient er een afgebakend territorium te zijn, een stuk grond met grenzen. Dat is het geval. Ten tweede dient er een bevolking te zijn die zich onderworpen voelt aan de staat. Ook dat is zo. Als derde dient er effectief overheidsgezag te zijn, een regering. Catalonië heeft bestuurders, dus dat zit prima. Maar als laatste, misschien wel de belangrijkste: erkenning. De staat zal door de internationale gemeenschap erkend moeten worden. En dat is het grootste probleem. Het valt te betwijfelen of de internationale gemeenschap hier massaal aan mee gaat doen. Het wordt hoe dan ook een lang en slopend traject. Andere voorbeelden hiervan zijn Palestina (Israël), Kosovo (Servië) en Taiwan (China).

Valt het te realiseren? Over het algemeen wordt aangenomen dat de Catalanen zich in een moeilijke positie nestelen. Wat zijn de gevolgen van een eventuele nieuwe staat? Een verdeeld Spanje met economische kopzorgen voor zowel ‘Madrid‘ als Catalonië zelf. Catalonië raakt in beginsel uit de EU en verliest de Euro als munt. Er ontstaat een instabiele situatie met veel onzekerheid. Het valt te betwijfelen in hoeverre er internationale steun voor dit ‘project‘ zal zijn. En natuurlijk niet te vergeten: FC Barcelona zal uit de Spaanse competitie verdwijnen. Een drama voor het (inter)nationale voetbal.

De droom van Catalonië lijkt vooralsnog te mooi om waar te zijn. Het valt te vergelijken met een droom waarin de zon voor eeuwig schijnt, mensen hand in hand lopen en gezamenlijk vrolijke liederen zingen tot in de late uren. Maar zoals we allemaal weten: de wekker staat op ons te wachten om ons te confronteren met de realiteit. En die kan in dit geval vrij vervelend zijn, voor beide partijen.